Mustafa Tombuloğlu
Yörtürk Kültür ve Sanat Dergisi (Kasım-Aralık 2010)
Avrupa’nın camisi bulunmayan tek başkenti Atina’da binlerce Müslüman bayram namazını başkentin çeşitli meydanlarında kılmak zorunda kaldı. Ancak, Attiki Meydanı’nda yaşanan tatsız olaylar bayram sevincini gölgeledi. Yunan polisi, aşırı sağcı grupların, namazı engellemek amacıyla Müslüman topluluğun üzerine yumurta atmaları, yüksek sesle müzik çalmaları gibi provokatif davranışlarının bir çatışmaya dönüşmemesi için yoğun güvenlik önlemleri aldı.
On binlerce Müslüman’ın namazlarını meydanlarda ve ancak polis nezaretinde tamamlayabilmelerini çok kültürlü ve hoşgörülü bir toplumun gerekleri ile bağdaştırmak mümkün değil.
Atina’daki cami ve Müslüman mezarlığı konusu hem PASOK(Panhelenik Sosyalist Partisi)’un, hem de YDP(Yeni Demokrasi Partisi)’nin son on yıldır çözüm vaat ettiği, ancak gerçekleştirmediği sorunlardan birisi. Cami inşası, iki yasayla öngörülmüş durumda. Birinci yasa, Dışişleri Bakanlığı’nın. Atina’da düzenlenen 2004 Olimpiyat Oyunları, cami yapımı için büyük bir fırsat yaratmış ve Dışişleri Bakanlığı’nın koordinesinde Atina’nın Peania bölgesinde Müslümanlara ait ibadet merkezi inşaatının başlaması amacıyla yasal bir düzenleme yapılmıştı. Yunanistan’da sıklıkla yaşandığı üzere, “Kanun her zaman kanun değildi” ve tasarı Yunanistan Kilisesi Başpiskoposu Hristodulos ile halkın, “Atina’ya havayoluyla gelecek olan yolcuların ilk olarak minareyi görecekleri” şeklindeki tepkisi nedeniyle atıl kaldı.
İkinci yasa ise, 2006’da kabul edildi. Dönemin Din İşleri ve Eğitim Bakanı Marietta Yannaku, caminin Eleonas’da inşa edilmesinin öngörüldüğünü açıkladı. Bir dizi nedenden dolayı, bu kez de caminin hiçbir şansı olmadı.
Yıllarca süren tartışmaların sonunda Yunan Hükümeti baskılara boyun eğdi ve Atina’da cami yapımına karar verdiğini açıkladı. Cami, daha önce YDP’nin de öngördüğü gibi Votanikos bölgesinde inşa edilecek ve minaresiz olacak. Atina Belediye Başkanı Nikitas Kaklamanis de caminin Votanikos’ta inşa edilmesine olumlu bakıyor. Fanatik ve ırkçı söylemleriyle ünlü Laos Milletvekili Adonis Georgiadis ve aşırı sağcı örgütler bu gelişmeye menfi yaklaşıyor. Georgiadis’in yerel seçimler öncesinde, “Biz, Müslümanların bir apartman dairesinde, sağlık hizmetleri tarafından kontrol edilmiş bir yerde ibadet etmelerini istiyoruz” sözleri, Yunanistan’da yayınlanan To Vima Gazetesi tarafından da kınandı. Gazete milletvekilinin sözlerini “Öyle anlaşılıyor ki Georgiadis, başka dine mensup kişilerin bulaşıcı hastalığa sahip olduğunu ve Ortodoks Yunanlılar için tehlike arz ettiğini düşünüyor. Bu da Laos’un dine hoşgörü ve vatandaşlık haklarına saygıyı nasıl algılandığına dair bir fikir veriyor” diye yorumladı.
To Vima Gazetesi’nin sağduyu çağrısı işe yaramadı. Atina’da bir grup fanatik Yunanlı “Yabancılar Yunanistan’dan dışarı, hiçbir zaman, hiçbir yerde cami olmayacak” şeklinde sloganlar atarak 40 Bangladeşli göçmeni cami olarak kullandıkları bir evde yakma girişiminde bulundu. Yunan basını, bayram namazını engelleyenlerin de, göçmenleri yakmaya çalışanların da “Altın Şafak” örgütünün üyeleri olduğunu yazıyor.
Olayların bu raddeye varmasının nedeni olarak, yıllardan beri Atina’da cami yapımı konusunda cesaretsiz adımlar atan hükümetler ile kiliseye bağımlı muhafazakar kesimler tarafından gösterilen tepkilerin ortadan kaldırılamaması gösteriliyor. Şimdi PASOK’a düşen, başladıkları işi bitirmeleri. Hükümet sözünü tutabilirse, artık başkentte yaşayan binlerce Müslüman bodrumlarda, özel binalarda veya park yerlerinde dini vecibelerini yerine getirmek zorunda kalmayacak.